04.11.2018
Tác giả: Baron Wormser
Tóm tắt:
Cuốn hồi ký sắp ra mắt của Elizabeth W. Garber – “Sự Sụp đổ”, kể về câu chuyện của chính cô gắn với lịch sử ngôi nhà kính được thiết kế bởi cha mình – Kiến trúc sư Woodie Garber. Cha cô được biết đến như là một Kiến trúc sư hiện đại cực đoan, thực nghiệm và sáng tạo nhất của Cincinnati. Cuốn hồi ký phơi bày những mặt tối của trào lưu kiến trúc hiện đại được đặt trong bối cảnh mối xung đột gay gắt giữa kiến trúc hiện đại và sự thay đổi triệt để, điên rồ của xã hội đầy biến động vào những năm 1960 ở Cincinnati. Dựa trên cuốn hồi ký này, tác giả Baron Wormser đã có cuộc trò chuyện với Gaber, qua đó chúng ta có thể thấy được sự khắc khe của trào lưu hiện đại và lý do tại sao bây giờ cô ấy không thể sống trong một ngôi nhà kính.
(Tiếp theo)
BW: Baron Wormser
EWG: Elizabeth W. Garber
BW: Lớn lên trong một căn nhà theo phong cách hiện đại có ý nghĩa như thế nào với bạn?
EWG: Ba thế hệ của gia đình tôi sống trong ngôi nhà theo phong cách Victoria. Tôi lớn lên ở đó và cảm thấy mình giống như cô gái trong một tiểu thuyết của Louisa May Alcott. Lúc tôi năm tuổi, gia đình tôi có đến nghỉ dưỡng tại một ngôi nhà hiện đại do cha tôi thiết kế cho người bạn của ông ở đảo Nantucket trong khoảng môt tuần. Đây cũng là trải nghiệm đầu tiên của tôi về việc sống trong một căn nhà hiện đại. Tôi cảm nhận được mặt trời, gió và ánh sáng tràn ngập ngôi nhà giống như ở ngoài biển. Ánh sáng ngập tràn không gian là những ký ức sống động nhất của tôi về thời thơ ấu. Tôi như là một người khác khi tôi ở đó. Tôi bị cuốn hút vào thiết kế của cha tôi và háo hức chờ đợi đến ngày chúng tôi sỡ hữu một căn nhà hiện đại và rời khỏi căn nhà cũ.
Vào giữa những năm 60, chúng tôi đã chuyển đến sống ở một căn nhà kính, cảm xúc của chúng tôi lúc đó rất phức tạp. Thoạt nhìn, căn nhà như một cái hộp được làm bằng các miếng gỗ dán thô ráp chưa hoàn thiện với các bức tường làm bằng kính và bị bao quanh bởi những đám ruộng lầy lội. Gia đình chúng tôi lúc đó như đang ở trong một công trình đang xây dựng và tất cả các thành viên đều phải dành mỗi cuối tuần để cùng nhau hoàn thiện căn nhà. Còn người cha thân yêu và tuyệt vời của chúng tôi hầu như không xuất hiện ở nhà và ông trở thành người đốc công để vận hành việc xây dựng. Nhưng lúc đó tôi chỉ 12 tuổi và các em trai thì mới 9 và 6 tuổi vì thế chúng tôi không thể hoàn thành những gì mà ông trông đợi. Điều này đã bắt đầu cho việc chúng tôi được giảng dạy thường xuyên. Có một điều thật lạ là chúng tôi chuyển đến không gian được thiết kế dành riêng cho mình nhưng lại không được có tiếng nói gì ở đó. Tôi phát ốm khi biết về bản vẽ, nhìn thấy hai cái giường đôi và những cái ghế trong phòng tôi đã được vẽ ra. Thậm chí tôi không được nói một lời nào về căn phòng của tôi.
Khi mà căn nhà được hoàn thiện, có đầy đủ nội thất hiện đại, nghệ thuật, điêu khắc, những chiếc đèn trên trần và dàn âm thanh lớn dùng cho máy chơi đĩa. Ngôi nhà như một kiệt tác, đẹp ngoạn mục và không có lời nào có thể diễn tả được. Chúng tôi chỉ là những đứa trẻ, chúng tôi chỉ muốn một ngôi nhà không có những cái cưa và mùn gỗ. Nhìn những gì có được, chúng tôi rất tự hào những điều đã làm. Chúng tôi đã có được tất cả những gì mình muốn. Nhưng nó lại quá to và quá sáng, không có cảm giác ấm cúng, không có sự riêng tư. Đôi khi tôi cảm thấy mọi thứ phơi bày ra giữa ban ngày và cảm thấy ngượng ngùng khi những bức tường kính dài trở thành những chiếc gương vào ban đêm. Chúng tôi như đang sống trong một bảo tàng với tất cả mọi thứ đều hiện đại.
BW: Bạn thấy có điều gì đáng sợ trong phiên bản kiến trúc hiện đại của cha mình không?
EWG: Tôi cảm thấy như có một cái bóng trong cuộc đời của chúng tôi ở căn nhà kính đó, đại loại kiểu như chúng tôi bị mắc kẹt trong mặt tối của chiếc gương. Chúng tôi bị chi phối bởi nhiều luật lệ của kiến trúc hiện đại. Vì kiến trúc sư Corbusier nói không với ghế dài, rèm che, đèn để sàn nên chúng tôi không có quyền được thắc mắc tại sao. Chúng tôi không thể tìm thấy được một nơi nào trong căn nhà để có thể ngồi lại cùng với nhau. Chúng tôi ngồi tách biệt, cô lập trên những chiếc ghế Knolls và Eames dưới ánh đèn trần. Nếu trước kia chứng rối loạn lưỡng cực cha tôi bị kìm hãm trong ngôi nhà kiểu Victoria với nhiều hành lang, thì giờ đây nó đã có cơ hội bộc phát thông qua căn phòng sinh hoạt chung với bức tường kính khổng lồ. Mỗi khi cha tôi bật đèn sáng hơn, mở nhạc to hơn, ông dường như muốn nhấn mạnh việc được sống một cuộc sống hiện đại như mơ của chính mình. Trong khi cuộc sống của chúng tôi thì bị phơi bày một cách quá lộ liễu và không có một ranh giới nào cả. Nó y hệt như một loại cocktail nguy hiểm. Cuộc sống của chúng tôi đã bị xáo trộn. .
BW: Bạn đã cảm thông với những gì cha bạn đã làm với tư cách một kiến trúc sư. Vậy bạn có nhìn nhận cha mình như một anh hùng khi ông công kích vào những kẻ thù của chủ nghĩa hiện đại hay là một điều gì khác?
EWG: Lúc nhỏ khi tôi dạo quanh những công trình của cha tôi, đặc biệt là thư viện công cộng Cincinnati, tôi đã rất kính sợ ông. Những công trình của ông nội tôi là một vài trong số những công trình ấn tượng nhất trong thành phố, bao gồm một trong những tòa tháp trên đường chân trời ở nơi đây, là tòa Central Trust Tower. Tôi cảm thấy các nhà kiến trúc sư như những người quan trọng nhất của thế giới. Tôi thông cảm với những cuộc chiến của cha tôi để ông có thể hoàn thành được những công trình của mình, điều mà chúng tôi vẫn thường được nghe nói trong các bữa ăn tối.
Trong quá trình tôi viết cuốn hồi ký của mình, một cố vấn đã rất ngạc nhiên khi biết tôi học về sử thi Hy Lạp thời đại học, “Bạn đã lớn lên trong một thế giới thần thoại, và cha bạn là một anh hùng của những huyền thoại vĩ đại”. Giống như Odysseus, cha tôi chỉ là một anh hùng rơm bị vây quanh bởi những khó khăn. Nhưng trong sử thi thì anh hùng cuối cùng cũng tìm được đường về nhà. Thế nên dù cho giữa chúng tôi có xung đột thế nào đi chăng nữa thì tôi vẫn hy vọng ông có thể tìm thấy đường về nhà.
BW: Từ nhỏ cho đến khi trưởng thành, có bao giờ bạn cảm thấy bị phân biệt đối xử theo kiểu trọng nam khinh nữ trong quan điểm về kiến trúc hiện đại của cha bạn không?
EWG: Trong thập niên 50 và 60 việc phân biệt đối xử và trọng nam khinh nữ là chuyện bình thường. Ở văn phòng làm việc của cha tôi, tất cả nhân viên đều là đàn ông và làm việc bên bàn vẽ, chỉ một người phụ nữ duy nhất chính là thư kí của ông. Khi tôi, với tư cách là người phụ nữ, nói rằng tôi muốn trở thành một kiến trúc sư, cha tôi đã bác bỏ ý kiến đó ngay lập tức. Ông cho rằng thế giới xây dựng là quá khắc nghiệt đối với phụ nữ và họ không thể cạnh tranh trong công việc với nam giới, và họ cũng không coi trọng một người phụ nữ làm công việc này. Cha tôi tham gia vào một câu lạc bộ văn học chỉ toàn nam giới và họ thậm chí còn không cho phép phụ nữ phục vụ bữa ăn cho họ. Cha tôi còn tuyên bố rằng nếu tôi muốn tốt nghiệp cao đẳng, tôi nên theo học trường đào tạo thư ký. Và tôi đã rất tức giận. Tôi sẽ không trở thành một thư ký.
Nhưng có hai người phụ nữ là trường hợp ngoại lệ trong mối quan hệ công việc của cha tôi. Như Alice Friedman chỉ ra trong Phụ nữ và Tạo dựng ngôi nhà hiện đại, nhiều ngôi nhà hiện đại ra đời vì sự hợp tác ngoại lệ giữa những khách hàng nữ và kiến trúc sư. Có một khách hàng mà cha tôi đã quen biết từ khi họ còn là sinh viên đại học tại Cornell, người mà ông thừa nhận có thể là một kiến trúc sư, nhưng sau này đã trở thành một nghệ sĩ và nhà thiết kế thảm. Cô ấy muốn một ngôi nhà không có góc vuông và có những yêu cầu rất cụ thể về cách trang trí ngôi nhà của cô ấy. Cha tôi thừa nhận sự hợp tác của họ.
Người dịch: Tuyen Vo
Nguồn tham khảo:
Link báo: https://commonedge.org/an-architects-daughter-explores-modernisms-shadow/
| Splace 